Polska Wschodnia ze wsparciem unijnym w nowej perspektywie finansowej 2021-2027

O programie

Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) to w nowej perspektywie 2021-2027 kontynuacja dedykowanego wsparcia dla Polski Wschodniej, zapoczątkowanego w „Programie Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013” oraz „Programie Polska Wschodnia 2014-2020”. Wsparciem w ramach FEPW będą objęte przedsiębiorstwa funkcjonujące na terenie wschodniej Polski, w tym województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego.  Nowością jest włączenie do programu części Mazowsza – bez Warszawy i przyległych powiatów, jako szóstego województwa. Głównym celem programu jest utrwalenie warunków sprzyjających konkurencyjności makroregionu oraz zapewnienie wyższej jakości życia w tej części kraju.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) będzie kontynuowała realizację konkursów i programów finansowanych z Funduszy Europejskich (FE) na rzecz innowacyjnej przedsiębiorczości dzięki nowej perspektywie finansowej FE na lata 2021-2027. Przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o pomoc finansową w obszarze rozwoju innowacji i przedsiębiorczości oraz zielonej transformacji, a także turystyki. Program zakłada także wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) w zakresie sieci transportowych.

Innowacje, klimat, sieć transportowa i turystyka priorytetami nowej perspektywy

FEPW 2021-2027 przewiduje działania w ramach czterech obszarów priorytetowych, odpowiadających na problemy występujące na terenie Polski Wschodniej. Wśród głównych działań każdego z nich można wymienić odpowiednio: przedsiębiorczość: wsparcie start-upów, wykorzystanie procesów wzorniczych w MŚP, automatyzacja i robotyzacja MŚP, transformacja modeli biznesowych w kierunku Gospodarki Obiegu Zamkniętego, pożyczki dla MŚP – inwestycje w turystykę; energia i klimat: rozwój inteligentnych sieci energetycznych, adaptacja miast do zmian klimatu, bioróżnorodność, zrównoważona mobilność miejska; transport: ponadregionalna infrastruktury drogowa oraz zrównoważona turystyka: ponadregionalne szlaki turystyczne.

Priorytet 1: Przedsiębiorczość i innowacje

Pierwszy z priorytetów zakłada wzmacnianie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, które na tym obszarze są stosunkowo niskie na tle kraju. Firmy wschodniej ściany Polski charakteryzują: słabsze efekty finansowe, niski poziom innowacyjności i aktywności inwestycyjnej. Priorytet 1: zakłada zatrzymanie młodych i przedsiębiorczych osób w Polsce Wschodniej, ma na celu zachęcenie lokalnych przedsiębiorstw do wdrażania nowoczesnych technologii, w tym automatyzacji procesów.

Planowane działania realizowane przez PARP:

1. Platformy startowe dla nowych pomysłów - w ramach instrumentów realizujących założenia tego priorytetu, Kontynuowane będą działania na rzecz platform startowych dla nowych pomysłów Obecna perspektywa zakłada stworzenie kompleksowego programu inkubacji innowacyjnych startupów, w tym testowanie i weryfikowanie pomysłów aż do przygotowania odpowiedniego modelu biznesowego. Startupy uzyskają także pomoc w możliwościach rozwoju działalności w makroregionie.
2. Automatyzacja i robotyzacja w MŚP – nowością będą konkursy w zakresie automatyzacji i robotyzacji procesów produkcyjnych w polskich firmach. Wśród założeń FEPW znalazło się przeprowadzenie procesu transformacji firmy w kierunku Przemysłu 4.0, co ma skutkować budową długookresowej przewagi konkurencyjnej z uwzględnieniem trendów globalnych. Zakładane działania obejmą m.in. przeprowadzenie w firmie audytu procesów produkcyjnych, usługowych i biznesowych oraz wdrożenie rozwiązań zaplanowanych w mapie transformacji cyfrowej, w tym przeszkolenie/przekwalifikowanie pracowników do obsługi nowych procesów.

1. Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP - w obszarze transformacji modeli biznesowych w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, program obejmie m.in. komponent doradczy (audyt i analiza potrzeb i potencjału w zakresie możliwości wprowadzenia nowych rozwiązań, stworzenie mapy zielonej transformacji) oraz wdrożenie działań wynikających z opracowanego modelu biznesowego, np. zaprojektowanie i przeprowadzenie niezbędnych prac dostosowawczych, zakup lub zaprojektowanie nowych technologii, szkolenia czy przekwalifikowanie pracowników.
2. Wzornictwo w MŚP – przedsiębiorcy z Polski Wschodniej opierają swoją działalność na lokalnym poziomie, konkurując ceną, a nie jakością i zróżnicowaniem oferty. Aby zwiększyć ich konkurencyjność, FEPW przewiduje przeprowadzenie audytu w firmach oraz stworzenie strategii wzorniczej opartej na procesie projektowania wzorniczego, pozwalającej na wprowadzenie innowacji, a także wdrożenie idei ekoprojektowania. Instrument ten może zachęcić młode firmy do tworzenia produktów ściśle dostosowanych do potrzeb odbiorców oraz innowacyjnego marketingu i promocji marki, zwiększając tym samym szansę na odniesienie sukcesu.

Priorytet 2: Energia i klimat, Priorytet 3: Spójna sieć transportowa

Polskę Wschodnią cechuje słabo rozwinięty transport publiczny w miastach i ich obszarach funkcjonalnych. Występuje tu niska gęstość zaludnienia, niski wskaźnik urbanizacji, niewielka liczba miast, dla których transport zbiorowy staje się bardziej atrakcyjny od indywidualnego, rosnący dynamicznie wskaźnik motoryzacji. Względy ekologiczne oraz nastawienie na gospodarkę niskoemisyjną powodują, że koniecznością stają się inwestycje wdrażające usprawnienia w tym obszarze. Planowane są instrumenty, które przyczynią się do transformacji transportu miejskiego w kierunku gospodarki zeroemisyjnej, jak i powstania spójnej drogowej sieci transportowej dróg wojewódzkich. Głównymi odbiorcami wsparcia w priorytecie 2. i 3. będą miasta wojewódzkie, miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze oraz pozostałe miasta subregionalne z podregionów z najwyższą kumulacją gmin zmarginalizowanych, wraz z ich obszarami funkcjonalnymi.

Planowane działania realizowane przez PARP:

1. Zrównoważona mobilność miejska - działania zorientowane będą na zrównoważoną mobilność miejską, w tym budowę i rozbudowę zintegrowanych sieci transportu miejskiego oraz digitalizację systemu mobilności w miastach. Celem FEPW jest także intensyfikacja rozwoju zrównoważonego, inteligentnego, multimodalnego transportu.
2. Instrument w zakresie infrastruktury drogowej - pomoc obejmować będzie stworzenie ponadregionalnej infrastruktury drogowej, zwłaszcza inwestycji w integrację regionalnych i krajowych układów komunikacyjnych.

Priorytet 4: Turystyka

Celem ostatniego z priorytetów jest działanie na rzecz rozwoju turystyki makroregionalnej, z wykorzystaniem potencjału wielokulturowego dziedzictwa i unikalnych zasobów przyrodniczych. Wynikiem działań objętych wsparciem ma być stworzenie ponadregionalnych produktów (szlaków) turystycznych na bazie walorów historycznych, kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych. Wsparcie przyczyni się do rozwoju ruchu turystycznego w mniej znanych destynacjach, o wysokim potencjale i pozwoli na oferowanie zróżnicowanych form turystyki, w tym przyczyniających się do utrzymania lokalnych społeczności.

Planowane działania realizowane przez PARP:

Instrument w  zakresie produktów turystycznych - głównym zadaniem realizowanym w tym obszarze będzie modernizacja lub budowa obiektów stanowiących element zintegrowanego produktu turystycznego oraz infrastruktury ułatwiającej do nich dostęp. Na pomoc będą mogły liczyć zwłaszcza produkty turystyczne o oddziaływaniu ponadregionalnym, a przede wszystkim te, które przechodzą przez granice województw (tzw. wewnętrzne peryferia) i łączą minimum dwa z nich.

Pierwsze nabory do konkursów w ramach FEPW 2021-2027 są planowane w 2023 roku.