Przyspieszone postępowanie układowe – uproszczona restrukturyzacja szansą dla dłużnika

Przyspieszone postępowanie układowe jest jednym z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych przewidzianych w Ustawie Prawo restrukturyzacyjne, których głównym zadaniem jest  ochrona dłużnika przed ogłoszeniem upadłości. Opcja ta ma wiele zalet, ale nie każdy dłużnik może z niej skorzystać.

Podstawową różnicą pomiędzy przyspieszonym postępowaniem układowe a postępowaniem układowym („normalnym”) jest suma wierzytelności spornych, która może wystąpić w danym postępowaniu. Z trybu przyspieszonego, postrzeganego jako uproszczony, może skorzystać dłużnik, którego suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Plusy

Jeśli zadłużony przedsiębiorca spełnia warunki przyspieszonego postępowania układowego, znajdzie wiele argumentów za skorzystaniem z tej drogi. Jakie sią za­le­ty tego po­stę­po­wa­nia?

• Dłuż­nik, już z dniem otwar­cia tego po­stę­po­wa­nia uzy­sku­je ochro­nę ma­jąt­ku w po­sta­ci za­wiesze­nia po­stę­po­wań eg­ze­ku­cyj­nych do­ty­czą­cych wie­rzy­tel­no­ści ob­ję­tych z mo­cy prawa ukła­dem, a ich wsz­czę­cie po otwar­ciu po­stę­po­wa­nia jest nie­do­pusz­czal­ne;
• Po­stę­po­wa­nia eg­ze­ku­cyj­ne do­ty­czą­ce wie­rzy­tel­no­ści nie­ob­ję­tych z mo­cy pra­wa ukła­dem mo­gą zo­stać za­wie­szo­ne na okres 3 mie­się­cy, a wie­rzy­ciel za­bez­pie­czo­ny rze­czo­wo na ma­jąt­ku dłuż­ni­ka mo­że po upły­wie te­go okre­su pro­wa­dzić eg­ze­ku­cję wy­łącz­nie z przedmio­tu za­bez­pie­cze­nia;
• Krót­ki czas tr­wa­nia przyspieszonego po­stę­po­wa­nia układowego po­zwa­la unik­nąć stygmaty­za­cji dłuż­ni­ka zwią­za­nej z wy­stę­po­wa­niem w obro­cie pod do­tych­cza­so­wą nazwą firmy z dopiskiem „w restruk­tu­ry­za­cji”;
• Moż­li­wość wy­ra­że­nia przez nad­zor­cę sądowego zgo­dy na czyn­no­ści prze­kra­cza­ją­ce za­kres zwy­kłe­go za­rzą­du także ex post (następczo), co eli­mi­nu­je ry­zy­ko za­to­rów de­cy­zyj­nych w to­ku bie­żą­cej dzia­łal­no­ści oraz opóź­nień w re­gu­lo­wa­niu więk­szych płat­no­ści wo­bec kon­tra­hen­tów;
• Wie­rzy­cie­le znacz­nie szyb­ciej uzy­sku­ją de­cy­zję w przedmio­cie przy­ję­cia i za­twier­dze­nia ukła­du, a za­tem znacz­nie szyb­ciej mo­gą uzy­skać ko­rzy­ści pły­ną­ce z ukła­du lub pod­jąć zawie­szo­ne po­stę­po­wa­nia eg­ze­ku­cyj­ne.

Etapy przyspieszonego postępowania układowego

Przyspieszone postępowanie układowe rozpoczyna się od złożenia do sądu przez dłużnika lub pełnomocnika działającego w jego imieniu wniosku o otwarcie tego postępowania. We wniosku należy przedstawić m.in. propozycje układowe, wstępny plan restrukturyzacyjny, wykaz wierzytelności i wykaz majątku. Opłata od wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego wynosi natomiast 1 000 zł.

Uwzględniając złożony w ten sposób wniosek sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania i wyznacza nadzorcę sądowego do pełnienia nad nim nadzoru. Dłużnik może jednak po powołaniu takiego nadzorcy sam dokonywać czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (np. na sprzedaż składnika należącego do majątku dłużnika) wymagana jest zgoda nadzorcy sądowego (chyba, że takim postępowaniu została powołana Rada Wierzycieli). 

Przyspieszone postępowanie układowe a postępowania sądowe i restrukturyzacyjne

Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego nie wyłącza co do zasady możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności. W sprawach sądowych uznanie roszczenia, zrzeczenie się roszczenia, zawarcie ugody lub przyznanie okoliczności istotnych dla sprawy przez dłużnika bez zgody nadzorcy sądowego nie wywiera natomiast jakichkolwiek skutków prawnych.

Postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte (co ważne) przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania. Jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa, Sędzia-komisarz może także uchylić zajęcie dokonane przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem.

Dokumentacja w toku postępowania

Ustanowiony w takim postępowaniu nadzorca sądowy sporządza plan restrukturyzacyjny, uwzględniający propozycje przedstawione przez dłużnika, przygotowuje spis wierzytelności i spis wierzytelności spornych. Spis wierzytelności sporządza się na dzień wydania przez sąd postanowienia o otwarciu postępowania. W przyspieszonym postępowaniu układowym bowiem zgłoszenie wierzytelności, w odróżnieniu do postępowania upadłościowego, nie funkcjonuje. To nadzorca sądowy, na podstawie ksiąg rachunkowych dłużnika oraz zgodnie z przekazanymi przez niego informacjami, ustala krąg uprawnionych  wierzycieli.

Jeżeli po złożeniu spisu wierzytelności zostanie ujawniona jeszcze jakaś wierzytelność, która nie została pierwotnie umieszczona w spisie, nadzorca uzupełnienia później odpowiednio spis wierzytelności. 

Głosowanie nad układem

Sędzia-komisarz wyznacza następnie termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Uchwała zgromadzenia wierzycieli o przyjęciu układu zapada, jeżeli wypowie się za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności. Takie same wymagania co do liczby głosujących oraz co do sumy wierzytelności są stawiane w sytuacji, gdy propozycje układowe składały grupy wierzycieli. Jeżeli układ został przyjęty, sędzia-komisarz wydaje natomiast następnie postanowienie o zatwierdzeniu układu, a dłużnik zaczyna wykonywać plan restrukturyzacyjny i dokonywać spłat wierzycieli zgodnie z ustalonym harmonogramem. Po całkowitym wykonaniu przez dłużnika planu restrukturyzacyjnego, zostaje wydane postanowienie o wykonaniu układu.

Wa­dy przy­spie­szo­ne­go po­stę­po­wa­nia ukła­do­we­go

Przyspieszone postępowanie ma też pewne minusy:

• Nie­ja­sna dla kon­tra­hen­tów i pra­cow­ni­ków isto­ta re­struk­tu­ry­za­cji, mo­że spo­wo­do­wać „od­su­nię­cie się” wierzycieli od dłuż­ni­ka, w cza­sie, gdy naj­bar­dziej po­trze­bu­je on ko­rzyst­nych i wia­ry­god­nych wy­ni­ków fi­nan­so­wych, któ­re wzbu­dzą za­ufa­nie wie­rzy­cie­li co do moż­li­wo­ści zrealizowania ukła­du;
• Wierzy­cie­le za­bez­pie­cze­ni rze­czo­wo na ma­jąt­ku dłuż­ni­ka mo­gą po upływie okresu zawieszenia postępowań restrukturyzacyjnych pro­wa­dzić eg­ze­ku­cję z przedmio­tu za­bez­pie­cze­nia, któ­ry jest jednocześnie nie­zbęd­ny dla pro­wa­dzo­nej przez nie­go działalno­ści;
• Brak in­sty­tu­cji sprze­ci­wu co do umiesz­cze­nia wie­rzy­tel­no­ści w spi­sie wierzytel­no­ści, przez co wie­rzy­cie­le nie mo­gą kwe­stio­no­wać jej wy­so­ko­ści lub pominięcia;
• Zbyt dłu­gi czas „za­wie­sze­nia” po­mię­dzy nie­pra­wo­moc­nym po­sta­no­wie­niem o umo­rze­niu nie­uda­ne­go po­stę­po­wa­nia re­struk­tu­ry­za­cyj­ne­go a ogło­sze­niem upa­dło­ści.

Należy również pamiętać, że sąd umorzy obligatoryjnie przyspieszone postępowanie układowe jeśli stwierdzi, że suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza jednak 15% sumy wierzytelności. Może je umorzyć również w sytuacji, kiedy postępowanie restrukturyzacyjne zmierzałoby do pokrzywdzenia wierzycieli, czy też z okoliczności sprawy jasno wynika, że układ nie zostanie wykonany.

radca prawny Łukasz Bogaczyk

Kancelaria Radcy Prawnego Maciej Sójka w Poznaniu

https://maciejsojka.pl